CUỘC XÂM LĂNG CỦA CÁ VÀNG
Hai thập kỷ trước, một người nào đó đã thả một số cá vàng sau thời gian làm cá cảnh vào một con lạch ở phía tây nam Australia. Những con cá vàng đó lớn lên, bơi xuôi dòng, len lỏi đến mọi con nước và … sinh sản đàn đàn lớp lớp. Chẳng bao lâu, chúng đã chiếm lĩnh toàn bộ dòng sông.
Bài liên quan: |
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Murdoch tin rằng kịch bản này, hoặc một cái gì đó tương tự, là một khởi đầu đơn giản cho một cuộc xâm lược và thống lĩnh của cá vàng hoang dã ở con sông Vasse nước Úc. Từ năm 2003, họ đã tiến hành một chương trình theo dõi và kiểm soát cá vàng, bao gồm việc bắt cá dọc theo chiều dài của dòng sông, đông lạnh chúng đến chết và nghiên cứu trong phòng thí nghiệm.
Cá vàng là một trong những loài thủy sinh xâm hại đáng sợ nhất thế giới, với những trận dịch tàn phá được ghi nhận ở Nevada, Colorado (Mỹ) và Alberta (Canada). Tuy nhiên, cá vàng ở sông Vasse Úc có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất cả về kích thước lẫn số lượng.
NGUỒN GỐC CỦA CUỘC XÂM LĂNG
Cá vàng vốn là một loài cá chép được thuần hóa, được lai tạo và nhân giống đầu tiên ở Trung Quốc cổ đại để làm cảnh trong trang viên của giới quan lại. Trong nhiều thế kỷ, chúng là biểu tượng của sự may mắn và tài lộc, được xem là loài có thể hóa rồng nếu vượt được vũ môn. Tuy nhiên, ngay sau khi chúng lên đường đến Hoa Kỳ vào giữa những năm 1800, từ những sinh vật đáng yêu mang tính thần thoại, chúng biến thành cơn ác mộng.
Chính phủ Hoa Kỳ đã đóng một vai trò lớn trong cuộc xâm lăng của cá vàng. Trong nhiều thập kỷ vào cuối những năm 1800, Ủy ban Thủy sản mới thành lập của nước này đã trao tặng (có thu thuế) vô số cá vàng cho cư dân Washington như một món quà, đến 20.000 con cá được phát mỗi năm.
Rồi tại các lễ hội, người ta lại tặng nhau cá vàng, ai cũng nghĩ chúng đáng yêu và vô hại. Trên thực tế, khi bị ném xuống sông hồ tự nhiên - đặc biệt những môi trường ấm áp, giàu chất dinh dưỡng và tương đối tĩnh lặng như sông Vasse - cá vàng đã biến đổi theo những cách không ngờ tới.
KẺ XÂM LĂNG PHÁ HOẠI ĐẾN MỨC NÀO
Được giải thoát khỏi cái không gian chật chội của những bể cá, chúng tiến hóa dần lên kích cỡ to như một trái bóng đá. Trong một vài thế hệ, chúng lại trở về với màu vàng nâu tự nhiên nguyên thủy, thay cho màu vàng óng ánh mà các nhà lai tạo cố gắng đạt được.
Chúng cũng là một cơn ác mộng sinh thái. Cá vàng bơi dọc theo đáy hồ và sông, nhổ bật thảm thực vật, làm xáo trộn trầm tích đáy và giải phóng các chất dinh dưỡng kích hoạt sự phát triển thái quá của các loại tảo. Chúng ăn tạp: ăn tảo, động vật không xương sống nhỏ và trứng cá. Không những thế, chúng còn truyền mầm bệnh và các ký sinh trùng kỳ lạ.
Con cái đẻ tới 40.000 quả trứng mỗi năm - nhiều hơn hầu hết các loài cá nước ngọt - và có khả năng giao phối với các loài cá chép hoang dã khác. Khi không bị thiên địch trong tự nhiên, phần lớn cá vàng con sống sót đến tuổi sinh sản, tiếp tục nhân số lượng lên gấp nhiều lần chỉ trong một chu kỳ.
GIAN NAN TÌM CÁCH PHÒNG TRỪ
Khi chúng đã làm chủ một vùng nước nào đó, làm thế nào để chúng ta diệt trừ được chúng lâu dài? Các nhà khoa học tại Úc đã dành nhiều năm nghiên cứu về chúng để đề xuất các biện pháp thích hợp – và đó quả là công việc khó khăn.
Họ theo dõi sự di chuyển của cá vàng ở sông Vasse và phát hiện ra một bí mật bất ngờ: theo bản năng, chúng là kẻ bơi lội chặng dài (chứ không phải luẩn quẩn trong cái bể nhưng ta vẫn nghĩ), có khi lên đến hàng km mỗi ngày, và chúng cũng di cư để sinh sản, gần giống như cá hồi. Chúng phải rời khỏi những dòng nước động, để tìm đến những vùng ngập nước tĩnh lặng để sinh sản.
Một phát hiện thú vị khác là cá vàng có khả năng nhận thức phức tạp chứ không đơn giản như bạn nghĩ: chúng có thể nghe nhạc và thậm chí có thể phân biệt giữa âm nhạc của Bach và Stravinsky (wow). Chúng đã phát triển cấu trúc xương giúp chuyển đổi những tín hiệu áp lực sóng âm từ bàng quang vào tai trong của chúng... để "nhận thức".
Những khám phá về hành vi của chúng đã cung cấp các chiến lược để quản lý cuộc xâm lăng, chẳng hạn như bẫy cá sau khi chúng di cư đến vùng sinh sản.
NGƯỜI DÂN VÀ CÁ CẢNH
Trong khi đó, để đảm bảo các cuộc xâm lăng của cá vàng không trở nên tồi tệ hơn, điều quan trọng là những người nuôi cá cảnh nên chọn một cách có trách nhiệm khi muốn loại bỏ chúng: hoặc tặng lại cho người khác hay các shop pet, hoặc cho chúng một kết thúc nhân đạo bằng cách đặt chúng nằm lên trên một cục đá lạnh.
Trong khi đó, cách phổ biến là thả chúng vào bồn cầu cũng chứa đầy rủi ro vì biết đâu chúng vẫn sống sót, ngoài ra để tạm biệt chú cá cảnh đáng yêu của mình theo cách đó thì có vẻ không được … hay ho cho lắm.
Tại Florida, Ủy ban Bảo tồn Cá và Động vật hoang dã đã loại cá vàng khỏi danh sách những động vật được phép phóng sinh.
ĐIỆN ẢNH |
THỜI SỰ |
KHOA HỌC |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét